Dani de Morón & Kiya Tabassian feat. Rosario la Tremendita & Mohammad Motamedi
Duende & Hâl
Muzikale vervoering tussen oost en west
Topflamencogitarist Dani de Morón ontmoet de Iraanse setarvirtuoos Kiya Tabassian in een betoverende dialoog op snaren in een muzikale reis tussen twee culturen. Vanuit de zachte melancholie van de Perzische muziek en de rijke flamencotraditie met haar rauwe lamento – die deels in het oosten haar oorsprong vindt – weven zij een klanklandschap waarin harmonieën versmelten en een nieuw muzikaal universum tot leven komt.
Duende, dat zeldzame, ongrijpbare moment van vervoering wanneer in de flamenco de chemie tussen de artiesten onderling en het publiek opborrelt en overweldigt, heet in de Perzische muziekcultuur Hâl. Volgens dichter Federico García Lorca moet je haar zoeken ‘in de achterste vertrekken van het bloed’ en is ze van alle culturen.
Flamencozangeres Rosario ‘La Tremendita’ en de Iraanse zanger Mohammad Motamedi, die elkaar in 2011 ontmoetten in Qasida, een hoogtepunt uit de geschiedenis van de Flamenco Biënnale, vinden elkaar opnieuw in dit nieuwe project van Kiya Tabassian en zijn Ensemble Constantinople.
Op dit nieuwe kruispunt tussen oost en west ontspringt een concert dat bruist van energie, synergie en ontdekkingsdrang, waarin elke noot voelt als een openbaring en muziek rechtstreeks hart en ziel in stroomt.
Dani de Morón (1981), zonder twijfel één van de beste gitaristen van zijn generatie, geboren en getogen in Morón de la Frontera, de Zuid-Spaanse gitaarstad bij uitstek, heeft de traditionele alzapúa (de duim swingend op de lage snaren) van nature in zijn vingers. De Morón verkent graag nieuwe muzikale einders en is daarom een graag geziene gast op de Flamenco Biënnale.
Rosario Guerrero ‘La Tremendita’ – De Krijger - heeft haar naam mee. De zangeres met haar zacht rauwe stemgeluid staat haar mannetje in de flamencowereld. Geboren in de zigeunerwijk Triana, Sevilla en getogen door haar overgrootmoeder en vader in de cante jondo, weet La Tremendita waar en hoe ze de oude zang net dát kneepje moet geven, zodat ze pijn doet. El pellizco, het geheime wapen van elke goede zanger, is haar natuurlijk gegeven.
Duende is, volgens Federico García Lorca (1898-1936) een vorm van Dionysische bezieling waar elke scheppende kunstenaar mee strijdt. “Je moet haar zoeken in de achterste vertrekken van het bloed,” aldus Lorca. “Ze verwerpt alle zoete aangeleerde geometrie, breekt door alle stijlen heen en drinkt uit de menselijke pijn die geen troost kent.” Duende is van alle kunsten, maar zo meent de dichter: “Ze manifesteert zich het best in de muziek, dans en voorgedragen poëzie omdat deze het meest direct op het gemoed en de zintuigen inwerkt.”
Inleiding - Meet the Artist
19:15 Inleiding door Saskia Törnqvist: ‘De Perzische voetafdruk in Al Andalus’
21:45 Meet the Artist o.l.v. Carlos van Tongeren
Een muzikale dialoog tussen flamencomusici en vertolkers van de klassieke Perzische stijl lijkt vergezocht, maar is dat allerminst. Iedereen kan horen dat er raakvlakken zijn, zowel in stijl als in expressie. Die raakvlakken laten zich goed verklaren uit een ver gemeenschappelijk verleden. In deze lezing gaat musicoloog Saskia Törnqvist op tijdreis naar de 8ste en 9e eeuw, de hoogtijdagen van het oude Al Andalus, toen Perzische stijlen zich verstrengelden met muziek van de plaatselijke Joodse en Christelijke bevolking, wat de basis zou gaan vormen voor het flamenco-DNA. Met geluidsvoorbeelden worden muzikale kenmerken ontrafeld, en in context geplaatst van toonaangevende plaatsen en gebeurtenissen in de rijke geschiedenis van Al Andalus.
Musicoloog en publicist Saskia Törnqvist doceert sinds 2015 muziek- en cultuurgeschiedenis aan het Conservatorium van Amsterdam, daarbij is ze lid van de programmacommissie van Musica Sacra in Maastricht. Eerder was ze muziekjournalist bij het Parool, vaste concertinleider (o.a. bij het Nederlands Blazers Ensemble en het Tropentheater), hoofdredacteur (diverse festivals van het Concertgebouw en de Cello Biënnale Amsterdam), en concertprogrammeur (Koorbiënnale in Haarlem, Theater de Regentes in Den Haag). Bij het Festival Oude Muziek in Utrecht houdt ze jaarlijkse ‘handleidingen’, in de PHIL in Haarlem geeft ze geregeld aanvullende lezingen. Momenteel werkt ze aan een lezingenserie en publicatie onder de werktitel ‘Vrouwen schreven muziekgeschiedenis!'
